Spór dotyczący możliwości dochodzenia na drodze sądowej roszczenia o usunięcie wad przedmiotu umowy oraz możliwości stosowania przepisów ogólnych o niewykonaniu zobowiązań do przypadków rękojmi, o którym było nieco mowy we wpisie z 20 października, jest nadal aktualny. Sąd Najwyższy w niedawno wydanym wyroku z dnia 10 stycznia br. (IV CNP 147/07) powtórzył w większości tezy kontrowersyjnej uchwały SN z 15 lutego 2002 r. (III CZP 86/01)
Dla próby unaocznienia wspomnianej kontrowersji można posłużyć się przykładowym stanem faktycznym. Mianowicie, deweloper A zawarł umowę o dzieło z przedsiębiorstwem instalacyjno-gazowym B. Przedmiotem umowy było przystosowanie domu mieszkalnego do potrzeb grzewczych. Zadaniem przedsiębiorstwa B był zakup i zamontowanie pieca grzewczego, skonstruowanie sieci grzewczej budynku poprzez odpowiednie rozlokowanie systemu rur i kaloryferów oraz dokonanie przyłącza całej sieci grzewczej do pieca. Wraz z upływem terminu wykonania umowy okazało się, że przyłącze nie zostało dokonane w sposób prawidłowy, tzn. ze względu na nieprawidłowe obliczenia przedsiębiorstwa B zamontowano turbiny, które nie posiadały odpowiedniej mocy, aby móc rozprowadzić ciepłą wodę po domu. W ten sposób cały system grzewczy nie spełniał swojej podstawowej funkcji (wady były istotne). W protokole odbiorczym zaznaczono informację o wadach, które wykonawca obiecał usunąć w ciągu 14 dni. Koszt naprawy nie był nadmierny (stanowił mniej niż 5% wartości całej umowy). Niezbędna była jedynia wymiana turbin elektrycznych na modele o większej mocy. Samo jednak dokonanie takiej wymiany wymagało specjalistycznych umięjetności i narzędzi, których zamawiający nie posiadał. Ze względu na to, że deweloperowi A zależało przede wszystkim na prawidłowym działaniu systemu grzewczego, domagał się on od przedsiębiorstwa B naprawy. Nie był on – ze względów gospodarczych i ekonomicznych – zainteresowany odstąpieniem od umowy ani obniżeniem ceny. Tymczasem przedsiębiorca B, mimo otrzymania zapłaty, odmówił dokonania naprawy tłumacząc się brakiem czasu. Wskutek nieprawidłowego działania systemu budynek nie został ogrzany w odpowiedni sposób, co doprowadziło do powstania wilgoci i zagrzybienia ścian.
Wobec tak zarysowanego stanu faktycznego powstają pytania, na których odpowiedź nie jest wcale oczywista. Brzmią one następująco:
1. Czy deweloper A może żądać na drodze sądowej usunięcia wad (art. 637 § 1 k.c.), tj. czy przysługuje mu zaskarżalne roszczenie, czy też żądanie usunięcia wad ma jedynie znaczenie dla uruchomienia uprawnień drugiego stopnia, tj. prawa odstąpienia bądź żądania obniżenia ceny?
2. Czy samodzielne uregulowanie rękojmi za wady wyłącza stosowanie do tej instytucji przepisów ogólnych o skutkach niewykonania zobowiązań (art. 471-486 k.c.). Słowem, czy regulacja odszkodowania w granicach pozytywnego interesu umownego (art. 566 § 1 k.c.) ustanawia roszczenie objęte reżimem rękojmi, a w związku z tym stanowi lex specialis wobec art. 471 k.c., czy też stanowi odesłanie do zasad ogólnych art. 471 k.c. przez co możliwość dochodzenia roszczeń odszkodowawczych nie jest ograniczona przesłankami i terminem właściwym dla rękojmi?
3. Czy deweloper A ze względu na wady dzieła mógłby wystąpić do sądu o wydanie upoważnienia do zastępczego wykonania naprawy na koszt dłużnika na podstawie art. 480 k.c.? Czy odpowiedź na to pytanie byłaby inna, gdyby przedsiębiorstwo B podjęło próbę naprawy, ale bezskuteczną? Słowem, czy skorzystanie z uprawnień wynikających z rękojmi wyklucza możliwość skorzystania z ogólnych przepisów o skutkach niewykonania zobowiązania?
Ciekawy jestem Waszych opinii.
Ad. 1 Problem: Czy roszczenie z art. 637§1 jest zaskarżalne?
OdpowiedzUsuńZgodnie z poglądem sądu apelacyjnego roszczenie to nie jest zaskarżalne. Natomiast naszym zdaniem można to uprawnienie dochodziź przed sądem , więc deweloperowi A przysługuje żądanie usunięcia wad na drodze sądowej. Powołując się na literalne brzmienie przepisu 637§1 tj. „może ządać” , stwierdzamy, iż jest to wystarczająca podstawa do tak rozumianego uprawnienia. Takie rozumienie tego przepisu daje możliwość składającemu zamówienie „uratowania „ tego kontraktu, co gwarantuje sprawność obrotu gospodarczego. Co więcej interpretacja art.637§1 kc , której dokonał sąd apelacyjny nie daje deweloperowi żadnej innej możliwości naprawnienia wady w momencie, gdy odmówił mu tego przyjmujący zamówienie. Dostrzegamy problem sekwencyjności roszczeń, ale naszym zdaniem nie wyklucza ona dochodzenia wybranego przez dewelopera uprawnienia. Uważamy, że brak takiej możliwości byłby istotnym ograniczeniem uprawnień, które już sama ustawa przyznaje składającemu zamówienie.
Ad 2. Problem: Czy art. 566§1 stanowi lex sepcialis wobec przepisów ogólnych?
Naszym zdaniem samodzielne uregulowanie rękojmi za wady nie wyłącza stosowania do tej instytucji przepisów ogólnych o skutkach niewykonania zobowiązań, gdyż byłoby to znacznym zawężeniem uprawnień jakie przysługują deweloperowi A. Z art 566 §1 wynikają m.in. uprawnienia naprawienia szkody poniesionej wskutek istnienia wady, a przepisy ogólne, czyli art. 471 kc i nast. rozszerzają ten katalog o chociażby zastępcze wykonanie zobowiązania. Co istotne przepisy ogólne umożliwiają dochodzenie szkody z tytułu niewykonania zobowiązania, a nie tylko z powodu istniejącej wady, jak to przewiduje art. 566§1kc.
Ad.3. Problem: Czy zastosowanie przepisów o rękojmi wyklucza możliwość selektywnego zastosowania przepisów ogólnych o niewykonaniu zobowiązania?
Naszym zdaniem takie założenie jest nietrafne, ponieważ katalog uprawnień z przepisów o rękojmi jest znacznie węższy niż ten, który przewidują przepisy ogólne. Nie można tego tłumaczyć ułatwieniami dowodowymi, jakie przewidział ustawodawca w przepisach o rękojmi. W momencie bezskutecznej próby naprawienia rzeczy przez przyjmującego zamówienie, składający je ma ograniczone pole działania, gdyż mógłby jedynie żadać obniżenia wynagrodzenia lub odstapić od umowy. Natomiast wówczas art. 480 kc daje możliwość zastępczego wykonania zobowiązania na koszt dłużnika, co jest korzystniejsze dla obu stron, gdyż pozwala utrzymać kontrakt w mocy. Przepisy ogólne umożliwiają dochodzenie roszczeń, których na podstawie przepisów o rękojmi składający zamównienie nie mógłby dochodzić, gdy nie chce odstąpić od umowy, ani żądać obniżenia wynagrodzenia.
W świetle powyższych uwag opowiadamy się za stosowaniem zarówno przepisów ogólnych jak i przepisów dotyczących rękojmi, nawet gdy składający zamówienie już zdecydował się na naprawienie wady, czyli zastosowanie tych drugich przepisów.
Z pozdrowieniami
Agata Błaszczak
Marzena Przybytek
Najgorsze zawsze we wszystkim jest to, aby przebrnąć przez te wszystkie sprawy papierkowe. Mamy w planach kupno mieszkania deweloperskiego w takim stylu https://vantage-sa.pl/mieszkania-z-garazem-wroclaw/ i powiem Wam szczerze, że jeśli wszystko się uda, to chciałabym mieć już to za sobą, bo zanim się wprowadzimy to mnóstwo czasu jeszcze upłynie.
OdpowiedzUsuń