24. kwietnia 2008 roku na ul. Olszewskiego 2 w Collegium Wróblewskiego spotkaliśmy się z prof. Z. Truszkiewiczem - w celu omówienia "schadzkowej" dyskusji poświęconej zrzekaniu się prawa użytkowania wieczystego (dyskusja toczyła się mozolnie przez niemalże pół roku - sic!). Nasze wątpliwości wraz z analizą instytucji zostały spisane i zredagowane, a następnie przekazane Prof. Truszkiewiczowi z prośbą o uwagi. Tekst jest pracą zbiorową 5 osób i być może uda się go zaszczepić szerszej publiczności, a może nawet zwrócimy nim uwagę na charakterystykę prawa użytkowania wieczystego (więcej w tej kwestii na początku czerwca).
Poza skrótowymi informacjami warsztatowymi na temat formułowania pisemnych poglądów w języku prawniczym, wyciągnęliśmy Profesora na wycieczkę w przyszłość legislacyjną prawa użytkowania wieczystego. Prof. wchodzi w skład grupy roboczej zajmującej się reformą użytkowania wieczystego, działającej przy Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego pod wezwaniem prof. Z. Radwańskiego. Dowiedzieliśmy się o stanowisku Prof. w stosunku do pomysłu wprowadzenia zamiast użytkowania wieczystego germańskiego "prawa zabudowy". Prof. Truszkiewicz uważa, że sensowna reforma użytkowania wieczystego może odnosić się tylko do gruntów samorządowych oraz państwowych - nie może prowadzić do rozszerzenia stosowania tego typu instytucji na nieruchomości prywatne. Jak twierdzi Prof., prowadziłoby to do "wtórnej feudalizacji" stosunków z zakresu obrotu nieruchomościami(patrz.komentarz). Co więcej, poza proponowaną przez Prof. w jego książce poświęconej konstrukcyjnym zagadnieniom użytkowania wieczystego, instytucją "własności czasowej" - innym rozwiązaniem na przyszłość może być pełna likwidacja tego prawa (tzn. przekształcenie dotychczasowego użytkowania wieczystego w prawo własności - ale np. z uwzględnieniem dotychczasowych opłat). Pan Profesor przedstawił kilka ciekawych przykładów, gdzie w razie likwidacji użytkowania wieczystego należałoby odpowiednio zastosować niektóre inne instytucje prawa rzeczowego - m.in. służebności.
Prof. Truszkiewicz krytycznie odniósł się do entuzjastycznych poglądów przyjmujących bezrefleksyjnie prawo zabudowy jako najlepszą i jedyną alternatywę dla użytkowania wieczystego. Nie przeprowadzenie odpowiednich badań społecznych, a także badań w zakresie skutków, które może wywołać ta instytucja oraz efektów, które wywołała w państwach jej pochodzenia wyklucza zdaniem Prof. Truszkiewicza poważne traktowanie "prawa zabudowy" - jako użytkowania wieczystego przyszłości.
[Dr hab. Z. Truszkiewicz jest zatrudniony na stanowisku adiunkta w Katedrze Prawa Rolnego Uniwersytetu Jagiellońskiego.]
[por. Z. Truszkiewicz, Użytkowanie wieczyste. Zagadnienia konstrukcyjne, Zakamycze 2006, (rozdział zatytułowany "Wnioski końcowe i uwagi de lege ferenda"), s. 637 i n.]
"Wtórna feudalizacja" to dla Prof "utrwalenie stosunków własnościowych". Nieco spiskowo można widzieć to tak:wielkie obszary zostały lub zostaną wykupione przez najbogatszych. Utrzymanie tej ziemi praktycznie nic nie kosztuje, a nawet po reformie katastrów ewentualne koszty zostałyby przerzucone na uprawnionych z prawa zabudowy. Prawo zabudowy stałoby się wygodnym narzędziem konkurującym z przeniesieniem prawa własności. Właściciel gruntu nie musiałby go sprzedawać, aby czerpać korzyści. W konsekwencji doprowadziłoby to do ograniczenia obrotu nieruchomościami - zmniejszyłaby się podaż.
OdpowiedzUsuń